Οδοντικά εμφυτεύματα

Επισκόπηση

Τα οδοντικά εμφυτεύματα είναι μια καθιερωμένη και ευρέως διαδεδομένη τεχνική για την αποκατάσταση δοντιών και θεωρούνται ως η «gold standard» μέθοδος αναπλήρωσης ελλεπόντων δοντιών.

Ο τρόπος λειτουργίας τους είναι πολύ απλός: Ο χειρουργός τοποθετεί μια «βίδα» τιτανίου στη γνάθο (το “εμφύτευμα”) που ουσιαστικά είναι η ρίζα του απουσιάζοντος δοντιού. Στη συνέχεια, ο οδοντίατρος ανακατασκευάζει τα εμφυτεύματα με στεφάνες, γέφυρες ή οδοντοστοιχίες, με παρόμοιο τρόπο με τον οποίο οι ρίζες υποστηρίζουν τα φυσικά δόντια.

Η βασική αρχή πίσω από την επιτυχία των οδοντικών εμφυτευμάτων είναι η οστεοενσωμάτωση. Όπως και πολλές άλλες μεγάλες ανακαλύψεις, ήταν και αυτή θέμα τύχης: Τη δεκαετία του 1950, διενεργήθηκαν πειράματα τοποθέτησης πλακών τιτανίου σε οστά κουνελιών. Όταν οι επιστήμονες προσπάθησαν να αφαιρέσουν αυτές τις πλάκες, διαπίστωσαν προς έκπληξη τους ότι αυτό ήταν αδύνατο, καθώς το τιτάνιο είχε συγχωνευθεί με το οστό.

Τότε ο Branemark εισήγαγε τον όρο οστεοενσωμάτωση για να περιγράψει την αλληλεπίδραση του εμφυτεύματος τιτανίου με το οστό: Μετά την τοποθέτηση του εμφυτεύματος, το οστό γύρω από αυτό επουλώνεται σταδιακά και συνδέεται με το εμφύτευμα, κρατώντας το σταθερά στη θέση του.

Ένα μόνο οδοντικό εμφύτευμα μπορεί να υποστηρίξει ένα ή περισσότερα δόντια – οπότε δεν χρειάζεται ένα εμφύτευμα για κάθε δόντι. Τα εμφυτεύματα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη ολικής ή μερικής οδοντοστοιχίας.

Ο χειρουργός σας και ο οδοντίατρος σας θα συνεργαστούν για να σχεδιάσουν πόσα εμφυτεύματα χρειάζεστε, πού πρέπει να τοποθετηθούν και ποιον τύπο, σχήμα ή μέγεθος πρέπει να έχουν.

Με κατάλληλη φροντίδα, τα οδοντικά εμφυτεύματα σας μπορεί να διαρκέσουν όσο και τα φυσικά σας δόντια (ή περισσότερο).

Η διαδικασία για την τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων

Πρέπει να είστε ενήμεροι ότι η διαδικασία για την τοποθέτηση των εμφυτευμάτων μπορεί να απαιτήσει αρκετές επισκέψεις και να διαρκέσει από μερικές εβδομάδες έως και αρκετούς μήνες για να ολοκληρωθεί. Αυτό, φυσικά, εξαρτάται από την κάθε περίπτωση, και ο χειρουργός σας και ο οδοντίατρος σας θα συζητήσουν τις λεπτομέρειες μαζί σας.

Συνολικά, η διαδικασία περιλαμβάνει 3 στάδια

1. Τοποθέτηση του οδοντικού εμφυτεύματος στη γνάθο από τον χειρουργό
2. Περίοδος οστεοενσωμάτωσης (2-4 μήνες). Στο τέλος αυτής της περιόδου, τοποθετείται ένα το επουλωτικό εμφύτευμα για να διευκολύνει την επούλωση των ούλων γύρω από τον αυχένα του εμφυτεύματος
3. Κατασκευή και τοποθέτηση των νέων σας δοντιών πάνω στα εμφυτεύματά σας από τον οδοντίατρό σας.

Η χειρουργική επέμβαση

Η τοποθέτηση των εμφυτευμάτων είναι μια μικρή επέμβαση οδοντοφατνιακής χειρουργικής που πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία (σύνδεσμος με τις οδηγίες για την τοπική αναισθησία). Πριν από τη διαδικασία, ο χειρουργός θα πάρει ένα αναλυτικό ιατρικό ιστορικό, θα καταγράψει τα φάρμακα σας και θα συζητήσει τις λεπτομέρειες της διαδικασίας μαζί σας. Θα παρθούν ακτινογραφίες (OPG και cone beam CT), για να αξιολογηθεί το ποσό και η ποιότητα του οστού. Θα κατασκευαστεί ένας χειρουργικός οδηγός – νάρθηκας (splint) που θα καθοδηγήσει τη θέση των εμφυτευμάτων.

Ο χειρουργός σας θα εξηγήσει τους περιορισμούς μιας ρεαλιστικής θεραπείας με εμφυτεύματα. Δεν είναι κατάλληλα για παιδιά και νέους κάτω των 18 ετών επειδή τα υποκείμενα οστά είναι ακόμη σε ανάπτυξη. Υπάρχουν ορισμένες σχετικές αντενδείξεις για την τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων, και αυτές είναι:

• Εγκυμοσύνη: Παρόλο που δεν είναι αδύνατο, συνιστάται στις εγκυμονούσες γυναίκες να περιμένουν μέχρι να γεννήσουν προτού υποβληθούν σε τοποθέτηση εμφυτευμάτων.
• Ανεπάρκεια οστού γνάθων: Αν το οστό της γνάθου δεν είναι επαρκές για την υποδοχή των εμφυτευμάτων, τότε πρέπει να πραγματοποιηθούν άλλες επεμβάσεις πριν από την τοποθέτηση εμφυτευμάτων (σύνδεσμος οστικά μοσχεύματα).
• Ανοσοκαταστολή, διαβήτης και μακροχρόνια χρήση στεροειδών
• Ιστορικό κακής στοματικής υγιεινής και σοβαρής περιοδοντικής νόσου
• Κάπνισμα, κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ: Αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερημένη επούλωση και να θέσουν σε κίνδυνο την οστεοενσωμάτωση.
• Λήψη διφωσφονικών
• Προηγούμενη ακτινοθεραπεία για καρκίνο κεφαλής & τραχήλου: Αυτό είναι ένα πεδίο επιστημονικής έρευνας, ωστόσο, γενικά γίνεται αποδεκτό ότι για έναν ασθενή που χρειάζεται ακτινοθεραπεία και οδοντικά εμφυτεύματα, είναι καλύτερο να τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα πριν από την ακτινοθεραπεία.

Χειρουργικά βήματα

1. Εξαγωγή δοντιών (αν δεν έχει γίνει ήδη)
2. Οστικό μόσχευμα, αν απαιτείται (σύνδεσμος)
3. Τομή ούλων, αποκάλυψη οστού, δημιουργία οστικού φρεατίου, τοποθέτηση εμφυτεύματος

Όταν το εμφύτευμα τοποθετηθεί, θα αποκατασταθεί με το προσθετικό δόντι. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

• Άμεση φόρτιση: το εμφύτευμα και το δόντι τοποθετούνται στον ίδιο χρόνο.
• Δύο Στάδια: το εμφύτευμα τοποθετείται και δίνεται χρόνος για την επούλωση και την επίτευξη οστεοενσωμάτωσης. Το δόντι προστίθεται μερικού μήνες αργότερα.

Αφού τα εμφυτεύματα τοποθετηθούν και ενσωματωθούν στο οστό, ο οδοντίατρός σας θα προχωρήσει στην αποκατάσταση των δοντιών στα εμφυτεύματά σας. Ο οδοντίατρός σας θα συζητήσει την καλύτερη επιλογή για εσάς στις συγκεκριμένες σας συνθήκες. Μπορεί να τοποθετηθεί μια προσωρινή γέφυρα/σταφάνη μέχρι να ολοκληρωθεί η οστεοενσωμάτωση.

Ποσοστό επιτυχίας

Η επιτυχία εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων:

• Την γνώση, κατάρτιση και επάρκεια του χειρουργού
• Εάν καπνίζετε ή έχετε διαβήτη
• Στοματική υγιεινή
• Η θέση των εμφυτευμάτων
• Η γενική σας υγεία.

Θα πρέπει να αναμένετε ένα ποσοστό επιτυχίας 95%, το οποίο είναι ακόμη υψηλότερο με προσεκτική επιλογή των περιπτώσεων.

Επιπλοκές της χειρουργικής επέμβασης τοποθέτησης εμφυτευμάτων

Όπως κάθε άλλη χειρουργική επέμβαση, η τοποθέτηση εμφυτευμάτων έχει δυνητικούς κινδύνους. Ο χειρουργός σας θα συζητήσει αυτούς τους κινδύνους πριν από την επέμβαση, ώστε να μπορέσετε να δώσετε την πληροφορημένη συγκατάθεση σας, ζυγίζοντας τα δυνητικά οφέλη της επέμβασης έναντι των κινδύνων.

Οι πιο συνήθεις επιπλοκές είναι:

• Βλάβη νεύρων: Το κάτω φατνιακό νεύρο της κάτω γνάθου που παρέχει αίσθηση στο μισό του χείλους ταξιδεύει εντός της κάτω γνάθου και κάτω από τις ρίζες των δοντιών. Εάν η τοποθέτηση του εμφυτεύματος δεν σχεδιαστεί σωστά, το τρυπάνι ή και το ίδιο το εμφύτευμα μπορεί να τραυματίσουν αυτό το νεύρο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση της αίσθησης (αναισθησία, μυρμήγκιασμα, αίσθηση “καρφίτσες και βελόνες”) στο κάτω χείλος, το πηγούνι και τα δόντια της κάτω γνάθου εκείνης της πλευράς. Αυτό μπορεί να είναι προσωρινό ή μόνιμο, ανάλογα με το βαθμό της ζημιάς. Η προσεκτική προετοιμασία με ακτινογραφίες και cone beam CT μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμού αυτού του νεύρου.
• Αποτυχία του εμφυτεύματος: Το εμφύτευμα δεν θα ενσωματωθεί στο οστό της γνάθου. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί ένα άλλο εμφύτευμα ή να εξεταστούν άλλες επιλογές για οδοντική αποκατάσταση, ανάλογα με τον λόγο της αποτυχίας.
• Διάτρηση του εδάφους του ιγμορείου ή του εδάφους της ρινικής κοιλότητας
• Ζημιά στα γειτονικά δόντια
• Κάταγμα της γνάθου (σε περιπτώσεις σοβαρής οστεοπόρωσης)
• Λοίμωξη

Ειδικές περιπτώσεις

Εμφυτεύματα ζυγωματικού

Οι ασθενείς με σοβαρή οστική ατροφία της άνω γνάθου έχουν την επιλογή τοποθέτησης εμφυτευμάτων ζυγωματικού. Αυτά τα εμφυτεύματα χρησιμοποιούν τις ίδιες αρχές της οστεοενσωμάτωσης, αλλά είναι μεγαλύτερα και μακρύτερα, και τοποθετούνται στο ζυγωματικό οστό. Προσφέρουν υψηλή αρχική σταθερότητα, μπορούν να φορτστούν και να λειτουργούν άμεσα και προσφέρουν σημαντική χειρουργική ευελιξία.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για ασθενείς που διαφορετικά θα απαιτούσαν μεγάλο όγκο οστικών μοσχευμάτων. Η διαδικασία τοποθέτησης  των εμφυτευμάτων ζυγωματικού είναι λιγότερο επεμβατική από τη λήψη οστικού μοσχεύματος λαγονίου.

Τα ζυγωματικά εμφυτεύματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν μετά από την εκτομή καρκίνου της άνω γνάθου, αντί της αποκατάστασης με σύνθετο οστικό ελεύθερο κρημνό.

Το ποσοστό επιτυχίας σε έμπειρα χέρια είναι άνω του 95%. Η διαδικασία μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία, αλλά τις περισσότερες φορές, ιδίως μετά από ογκολογικές εκτομές, η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία.