Γενικές πληροφορίες για τον καρκίνο των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας
- Ο καρκίνος των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας προέρχεται από τα κύτταρα του επενδυτικού επιθηλίου αυτών των περιοχών
- Διάφοροι τύποι κυττάρων των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικά.
- Η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες ή σκόνες στον χώρο εργασίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας
- Τα συμπτώματα του καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας περιλαμβάνουν συμπτώματα ιγμορίτιδας και αιμορραγία από τη μύτη (επίσταξη).
Ο καρκίνος των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας προέρχεται από τα κύτταρα του επενδυτικού επιθηλίου αυτών των περιοχών
Παραρρίνιοι Κόλποι
Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι κοίλοι χώροι, γεμάτοι αέρα, μέσα στα οστά που βρίσκονται γύρω από τη μύτη. Υπάρχουν 4 ομάδες παραρρινίων κόλπων:
- Μετωπιαίοι κόλποι (μέσα από το μετωπιαίο οστό. πάνω από τη μύτη)
- Ιγμόρεια άντρα (στην άνω γνάθο)
- Ηθμοειδείς κυψέλες (μεταξύ των οφθαλμικών κόγχων).
- Σφηνοειδές κόλπος (πίσω από τη μύτη, στο κέντρο της βάσης του κρανίου)
Ρινική Κοιλότητα
Η μύτη ανοίγει στη ρινική κοιλότητα, η οποία διαιρείται σε δύο ρινικά περάσματα. Οι παραρρίνιοι κόλποι και η ρινική κοιλότητα φιλτράρουν, υγραίνουν και θερμαίνουν τον εισπνεόμενο αέρα πριν φτάσει στους πνεύμονες.
Διάφοροι τύποι κυττάρων των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικά.
Ο πιο συνηθισμένος τύπος καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Άλλοι (σπάνιοι) τύποι καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας:
- Μελάνωμα
- Σάρκωμα
- Ανάστροφο θήλωμα (εξαλλαχθέν)
Η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες ή σκόνες στον χώρο εργασίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας
Οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας περιλαμβάνουν τα εξής:
- Έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες ή σκόνες στον χώρο εργασίας, όπως στα ακόλουθα επαγγέλματα:
- Επιπλοποιοί
- Ξυλουργοί
- Υποδηματοποιοί
- Μεταλλουργοί
- Εργασία σε αλευρόμυλο ή φούρνο.
- Λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).
- Άνδρες πάνω από 40 ετών.
- Κάπνισμα.
Τα συμπτώματα του καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας περιλαμβάνουν συμπτώματα ιγμορίτιδας και αιμορραγία από τη μύτη (επίσταξη).
Επισκεφθείτε το γιατρό σας αν έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:
- Συμπτώματα ιγμορίτιδας (ιδίως μονόπλευρα)
- Κεφαλαλγίες ή πόνος στις περιοχές των παραρρινίων κόλπων
- Αιμορραγία από τη μύτη (επισταξη).
- Πληγή μέσα στη μύτη που δεν επουλώνεται.
- Μούδιασμα/μυρμήγκιασμα στο πρόσωπο ή/και στο χείλος
- Διπλωπία
- Αλλοίωση οδοντικής συγκλείσεως
- Ωταλγία
Κλινική Εξέταση, Διάγνωση, Απεικονιστικός Έλεγχος
- Κλινική εξέταση και Ιατρικό Ιστορικό: Ο χειρουργός σας θα σας ρωτήσει για τις κοινωνικές σας συνήθειες (κάπνισμα και ποτό) και θα πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό. Θα εξετάσει τη μύτη και τη στοματική κοιλότητα ψάχνοντας για οποιεσδήποτε ύποπτες περιοχές. Θα εξετάσει επίσης τον τράχηλο για παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων (F1, F15, F34).
- Ενδοσκόπιο Οπτικής Ίνας: Αυτή είναι εξαιρετικά χρήσιμη εξέταση για καρκίνο παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας. Ο χειρουργός σας θα εισάγει ένα λεπτό σωληνάκι-κάμερα μέσα από τη μύτη σας για να εξετάσει τον ρινοφάρυγγα, τον στοματοφάρυγγα, τη βάση της γλώσσας και τον λάρυγγα.
- Βιοψία: Αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική εξέταση σε ασθενείς με υποψία καρκίνου. Ο χειρουργός σας θα πάρει ένα δείγμα από την ύποπτη περιοχή, συνήθως υπό τοπική αναισθησία, και θα το στείλει να εξεταστεί στο μικροσκόπιο από τον ιστοπαθολόγο.
- MRI (Μαγνητική Τομογραφία): Απεικονιστική τεχνική που χρησιμοποιεί μαγνήτη, ραδιοκύματα και έναν υπολογιστή για να δημιουργήσει μια σειρά λεπτομερών εικόνων του σώματος. Η Μαγνητική Τομογραφία κεφαλής & τραχήλου χρειάζεται για την σταδιοποίηση του καρκίνου.
- CT (Αξονική Τομογραφία): Ο αξονικός τομογράφος δημιουργεί μια σειρά λεπτομερών εικόνων του σώματος, οι οποίες λαμβάνονται από διάφορες γωνίες. Η αξονική τομογραφία του θώρακα χρειάζεται για την σταδιοποίηση του καρκίνου, κυρίως για να εντοπίσει περιοδικές ή/και απομακρυσμένες μεταστάσεις (λ.χ., στον πνεύμονα).
Προγνωστικοί Παράγοντες
Η πρόγνωση (πιθανότητα θεραπείας, ίασης και ανάρρωσης) εξαρτάται από τα ακόλουθα:
- Στάδιο του καρκίνου.
- Περιοχή του καρκίνου.
- Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί (μεταστάσεις).
Για τους ασθενείς που καπνίζουν, οι πιθανότητες ίασης ανάρρωσης είναι καλύτερες αν σταματήσουν το κάπνισμα πριν από την έναρξη της θεραπείας.
Οι επιλογές θεραπείας εξαρτώνται από τα ακόλουθα:
- Στάδιο του καρκίνου.
- Μέγεθος και περιοχή του όγκου.
- Γενική υγεία του ασθενούς.
Σταδiοποίηση του καρκίνου του στόματος
ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Αφού διαγνωστεί ο καρκίνος των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας (θετική βιοψία), γίνονται εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν τα καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί στον τράχηλο ή σε άλλα μέρη του σώματος.
Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους ο καρκίνος εξαπλώνεται στο σώμα.
Ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί από το μέρος όπου ξεκίνησε σε άλλα μέρη του σώματος.
Ο καρκίνος των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας κατατάσσεται στα ακόλουθα στάδια:
- Στάδιο 0 (Καρκίνος in Situ)
- Στάδιο Ι
- Στάδιο ΙΙ
- Στάδιο ΙΙΙ
- Στάδιο ΙV
Ο τρόπος με τον οποίο σταδιοποιείται ο καρκίνος των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας είναι πολύπλοκος – ο χειρουργός σας θα εξηγήσει το κλινικό στάδιο και τις συνέπειές του αφού ολοκληρωθούν όλες οι εξετάσεις.
Η διαδικασία που χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος ονομάζεται σταδιοποίηση. Η σταδιοποίηση καθοδηγεί τη λήψη αποφάσεων και τη θεραπεία.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι με τους οποίους ο καρκίνος εξαπλώνεται στο σώμα.
Ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί μέσω συνέχειας ιστού, μέσω του λεμφικού συστήματος και αιματογενώς:
- Συνέχεια Ιστού. Ο καρκίνος εξαπλώνεται από το μέρος όπου ξεκίνησε σε κοντινές περιοχές.
- Λεμφικό σύστημα. Ο καρκίνος εξαπλώνεται στους λεμφαδένες (στον λαιμό στην περίπτωση του καρκίνου του στόματος).
- Αιματογενώς. Ο καρκίνος εξαπλώνεται από το μέρος όπου ξεκίνησε με την είσοδό του στα αιμοφόρα αγγεία. Ο καρκίνος ταξιδεύει μέσω των αιμοφόρων αγγείων σε άλλα μέρη του σώματος (απομακρυσμένες μεταστάσεις).
Όταν ο καρκίνος εξαπλώνεται σε άλλο μέρος του σώματος, αυτό ονομάζεται μετάσταση.
Θεραπεία
Όταν αυτό είναι δυνατό, η θεραπεία πρώτης γραμμής για τον καρκίνο των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας είναι η χειρουργική επέμβαση.
Οι όγκοι του ιγμορείου άντρου, όταν δεν μπορούν να εξαιρεθούν ενδοσκοπικά, αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο με κάθε άλλο καρκίνο του στόματος (δείτε το αντίστοιχο κεφάλαιο).
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται ως υποστηρικτική θεραπεία (adjuvant) μετά τη χειρουργική επέμβαση σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Η ενδοσκοπική χειρουργική αποτελεί επιλογή για συγκεκριμένους τύπους καρκίνου που δεν είναι προσπελάσιμοι με ανοικτή χειρουργική επέμβαση.
Θεραπευτικές Επιλογές
- Χειρουργική επέμβαση (θεραπεία πρώτης γραμμής)
- Ακτινοθεραπεία (υποστηρικτική ή θεραπεία πρώτης γραμμής. για συγκεκριμένους όγκους/ανατομικές τοποθεσίες)
Η θεραπεία του καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας είναι δύσκολη, πολύπλοκη και έχει μακροχρόνιες συνέπειες.
Ενδεχομένως να χρειαστούν εξετάσεις μακροχρόνιας παρακολούθησης.
Οι ασθενείς με καρκίνο των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας πρέπει να αντιμετωπίζονται από μια εξειδικευμένη ομάδα με εμπειρία στη θεραπεία του καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.
Ο ειδικός χειρουργός κεφαλής & τραχήλου, ο οποίος θα καθοδηγήσει την ομάδα για εσάς, θα ηγηθεί της θεραπείας σας. Το στόμα, ο λαιμός και το πρόσωπο είναι ζωτικές περιοχές για την μάσηση, την κατάποση, την ομιλία, την ομορφιά/αισθητική και τη ψυχολογία. Το πρόσωπο είναι το κέντρο και ο καθρέπτης της ψυχής Απαιτείται ομαδική προσέγγιση για να αντιμετωπιστούν οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας.
Η ομάδα περιλαμβάνει συνήθως:
- Χειρουργό κεφαλής & τραχήλου (εκτομή του όγκου και αποκατάσταση των χειρουργικών ελλειμάτων)
- Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος
- Λογοθεραπευτής
- Διαιτολόγος
- Ιστοπαθολόγος
- Ακτινολόγος
- Ειδική Νοσοκόμα (Cancer Nurse Specialist)
Χειρουργικές Τεχνικές
Η χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση του καρκίνου με χειρουργική επέμβαση) μπορεί να είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής για επιλεγμένες περιπτώσεις καρκίνου των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας. Οι χειρουργικές επεμβάσεις περιλαμβάνουν τα εξής:
- Ευρεία τοπική αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου: Αφαίρεση του καρκίνου και μερικού υγιούς ιστού γύρω από αυτόν.
- Ενδοσκοπική αφαίρεση: Ο χειρουργός θα αφαιρέσει τον όγκο μέσω της μύτης σας, με τη βοήθεια μιας κάμερας (ενδοσκοπίου).
- Τραχηλικός λεμφαδενικός καθαρισμός : Αφαίρεση των λεμφαδένων στον λαιμό. Αυτό γίνεται όταν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί ή έχει υψηλή πιθανότητα να έχει εξαπλωθεί σε μικροσκοπικό επίπεδο. Η επέμβαση αυτή παρέχει επίσης πρόσβαση στα αιμοφόρα αγγεία του τραχήλου που θα χρησιμοποιηθούν σαν δότρια αγγεία για τη μικροαγγειακή αποκατάσταση με ελεύθερους κρημνούς.
- Αποκατάσταση: Σε περιπτώσεις που η αφαίρεση του καρκίνου περιλαμβάνει γύρω ιστούς (δέρμα, οστό, στοματικός βλεννογόνος), ο χειρουργός σας θα συζητήσει μαζί σας επιλογές ανακατασκευής Αυτό είναι ένα υψηλά απαιτητικό και πολύ σημαντικό μέρος της θεραπείας του καρκίνου του στόματος. Το έλλειμμα που δημιουργείται από την αφαίρεση του όγκου πρέπει να αποκατασταθεί ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή εμφάνιση και η λειτουργία και να μειωθεί ο κίνδυνος πιθανών παρενεργειών και επιπλοκών. Η κορυφαία μορφή αποκατάστασης είναι η χρήση μικροαγγειακών ελεύθερων κρημνών (ο χειρουργός παίρνει ιστό – δέρμα, μυς, οστό – από άλλα μέρη του σώματος των ασθενών, διατηρώντας τα αιμοφόρα αγγεία. Ακολούθως τα αιμοφόρα αγγεία του κρημνού ενώνονται με μικροαγγειακές χειρουργικές τεχνικές με δότρια αγγεία στο λαιμό του ασθενούς. Αυτό ονομάζεται μικροαγγειακή χειρουργική και γίνεται με τη βοήθεια μικροσκοπίου). Αυτού του είδους η θεραπεία πρέπει να είναι το ελάχιστο που θα αναμένατε από τον εξειδικευμένο χειρουργό κεφαλής & τραχήλου.
Ακτινοθεραπεία
Η ακτινοθεραπεία είναι ένας τρόπος θεραπείας του καρκίνου που χρησιμοποιεί ακτινοβολία υψηλής ενέργειας για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα ή να τα εμποδίσει από τον αναπαραγωγή.
Συνέπειες Θεραπείας
Η θεραπεία του καρκίνου του των παραρρινίων κόλπων και της ρινικής κοιλότητας είναι δύσκολη και μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα παρενέργειες που θα αλλάξουν τη ζωή σας. Ο εξειδικευμένος χειρουργός κεφαλής & τραχήλου που σας παρακολουθεί θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτές τις παρενέργειες όποτε είναι δυνατόν
- Ξηροστομία
- Δυσκολίες στην ομιλία
- Δυσκολίες στον κατάποση (ενδεχομένως να απαιτηθεί διατροφικός σωλήνας)
- Αλλαγές στην εμφάνιση
- Απώλεια βάρους
- Λοίμωξη
- Λεμφοίδημα
- Χρόνιος πόνος
- Οστεοακτινοονεκρωση (ORN)
- Δυσλειτουργία του ώμου
- Αλλαγές στη γεύση
- Προβλήματα όρασης
- Υποτροπή του καρκίνου