Γενικές πληροφορίες για τον καρκίνο του λάρυγγα
- Ο καρκίνος του λάρυγγα αναπτύσσεται από τα επιθηλιακά κύτταρα του λάρυγγα.
- Το κάπνισμα και το αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του λάρυγγα.
- Τα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του λάρυγγα περιλαμβάνουν πονόλαιμο, βραχνή φωνή, πόνο στο αυτί και δυσκολία στον κατάποση.
Ο καρκίνος του λάρυγγα αναπτύσσεται από τα επιθηλιακά κύτταρα του λάρυγγα. Ο λάρυγγας βρίσκεται μεταξύ της βάσης της γλώσσας και της τραχείας. Ο λάρυγγας περιέχει τις φωνητικές χορδές, οι οποίες δονούν και παράγουν ήχο όταν ο αέρας περνά από αυτές. Ο ήχος αντηχεί μέσα από τον φάρυγγα, το στόμα και τη μύτη για να δημιουργήσει τη φωνή ενός ατόμου.
Υπάρχουν τρείς κύριες μοίρες του λάρυγγα:
- Υπεργλωττιδική: Η ανώτερη μοίρα του λάρυγγα πάνω από τις φωνητικές χορδές.
- Γλωττίδα: Η μέση μοίρα του λάρυγγα που περιέχει τις φωνητικές χορδές.
- Υπογλωττιδική: Η κάτω μοίρα του λάρυγγα μεταξύ των φωνητικών χορδών και της τραχείας.
Το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση αλκοόλ είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του λάρυγγα.
Ο καρκίνος του λάρυγγα συνήθως εμφανίζεται με πονόλαιμο, βραχνή φωνή, δυσκολίες στον κατάποση και πόνο στο αυτί. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν έχετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω:
- Πονόλαιμο που δεν υποχωρεί.
- Πόνο στο αυτί (Ωταλγία).
- Διογκωμένο τραχηλικό λεμφαδένα.
- Πόνο ή δυσκολία στον κατάποση.
- Αλλαγή στη φωνή βραχνή φωνή).
Κλινική Εξέταση, Διάγνωση, Απεικονιστικός Έλεγχος
- Κλινική εξέταση και ιστορικό: Ο χειρουργός σας θα σας ρωτήσει για τις κοινωνικές σας συνήθειες (κάπνισμα και ποτό) και θα πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό. Θα εξετάσει επίσης τον τράχηλο για παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων.
- Ενδοσκόπιο Οπτικής Ίνας: Ο χειρουργός σας θα εισάγει ένα λεπτό σωληνάκι-κάμερα μέσα από τη μύτη σας για να εξετάσει τον ρινοφάρυγγα, τον στοματοφάρυγγα, τη βάση της γλώσσας και τον λάρυγγα. Αυτή είναι η πρώτη εξέταση που θα επιτρέψει στο γιατρό σας να δει εαν έχετε καρκίνο του λάρυγγα.
- Βιοψία: Αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική εξέταση σε ασθενείς με υποψία καρκίνου. Ο χειρουργός σας θα πάρει ένα δείγμα από την ύποπτη περιοχή, και θα το στείλει να εξεταστεί στο μικροσκόπιο από τον ιστοπαθολόγο.
Δεδομένης της δυσκολίας προσπέλασης στον λάρυγγα Εξέταση υπό Γενική Αναισθησία και λαρυγγοσκόπηση.
- Βιοψία Λεπτής Βελόνας (FNA): Αυτή είναι μια μορφή βιοψίας, αλλά αντί για δείγμα ιστού, ο χειρουργός (ή ο ακτινολόγος) λαμβάνει μερικά κύτταρα με τη βοήθεια μιας σύριγγας και μιας βελόνας. Αυτό συνήθως χρειάζεται στην περίπτωση τραχηλικών λεμφαδένων. Τα κύτταρα εξετάζονται κάτω από το μικροσκόπιο για να διαπιστωθεί εάν είναι ανώμαλα.
- MRI (Μαγνητική Τομογραφία): Απεικονιστική τεχνική που χρησιμοποιεί μαγνήτη, ραδιοκύματα και έναν υπολογιστή για να δημιουργήσει μια σειρά λεπτομερών εικόνων του σώματος. Η Μαγνητική Τομογραφία κεφαλής & τραχήλου χρειάζεται για την σταδιοποίηση του καρκίνου.
- CT (Αξονική Τομογραφία): Ο αξονικός τομογράφος δημιουργεί μια σειρά λεπτομερών εικόνων του σώματος, οι οποίες λαμβάνονται από διάφορες γωνίες. Η αξονική τομογραφία του θώρακα χρειάζεται για την σταδιοποίηση του καρκίνου, κυρίως για να εντοπίσει περιοδικές ή/και απομακρυσμένες μεταστάσεις (λ.χ., στον πνεύμονα). Στην περίπτωση του καρκίνου του λάρυγγα, η αξονική τομογραφία είναι σημαντική για να εντοπιστεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στον χόνδρο του λάρυγγα.
- PET scan (αξονική τομογραφία με ποζιτρόνια): Αυτή η απεικονιστική εξέταση χρησιμοποιείται για την εντόπιση κακοήθων όγκων στο σώμα που δεν είναι ορατοί με τις υπόλοιπες απεικονιστικές τεχνικές. Ένα μικρό ποσό ραδιοσεσημασμένης – ραδιενεργής γλυκόζης (ζάχαρης) ενίεται ενδοφλεβίως. Στη συνέχεια, το PET λαμβάνει εικόνα από το σημείο όπου τα κύτταρα καταναλώνουν γλυκόζη. Οι κακοήθεις όγκοι φαίνονται πιο φωτεινοί στην εικόνα επειδή είναι πιο ενεργοί και καταναλώνουν περισσότερη γλυκόζη από ό,τι τα κανονικά κύτταρα.
- ΕUΑ (Εξέταση υπό Γενική Αναισθησία): Ο χειρουργός θα εξετάσει προσεκτικά τις περιοχές του λάρυγγα σας και θα πάρει δείγματα από ύποπτες περιοχές. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, θα υποβληθείτε σε λαρυγγοσκόπηση, η οποία πολλές φορές περιλαμβάνει τη χρήση μικροσκοπίου.
- Βαριούχο γεύμα: Για αυτή τη δοκιμή, θα πιείτε ένα υγρό που περιέχει βάριο, το οποίο επιτρέπει τη λήψη ειδικής ακτινογραφίας που αξιολογεί την κατάποση και εάν υπάρχουν όγκοι που μπορεί να μπλοκάρουν την ομαλή κατάποση.
Προγνωστικοί Παράγοντες
Η πρόγνωση (πιθανότητα θεραπείας, ίασης και ανάρρωσης) εξαρτάται από τα ακόλουθα:
- Στάδιο του καρκίνου.
- Περιοχή του καρκίνου.
- Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί (μεταστάσεις).
Για τους ασθενείς που καπνίζουν, οι πιθανότητες ίασης ανάρρωσης είναι καλύτερες αν σταματήσουν το κάπνισμα πριν από την έναρξη της θεραπείας.
Οι επιλογές θεραπείας εξαρτώνται από τα ακόλουθα:
- Στάδιο του καρκίνου – ιδίως εάν η νόσος έχει επεκταθεί στο χόνδρο του λάρυγγα
- Μέγεθος του όγκου.
- Γενική υγεία του ασθενούς.
Οι ασθενείς που έχουν καρκίνο του λάρυγγα έχουν αυξημένο κίνδυνο εισρόφησης, διότι αυτοί οι όγκοι επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία της κατάποσης. Μπορεί να απαιτηθεί τροφικό σωλήνας (ρινογαστρικός σωλήνας, διαδερμικός γαστρικός σωλήνας – PEG) πριν, κατά τη διάρκεια και, μερικές φορές, μετά τη θεραπεία.
Στάδια του καρκίνου του λάρυγγα
- Το πιο σημαντικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί κατά τη διάρκεια της σταδιοποίησης είναι εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στο χόνδρο του λάρυγγα.
- Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους ο καρκίνος εξαπλώνεται στο σώμα.
- Ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί από το μέρος όπου ξεκίνησε σε άλλα μέρη του σώματος.
- Ο καρκίνος του υποφάρυγγα κατατάσσεται στα ακόλουθα στάδια:
- Στάδιο 0 (Καρκίνος in Situ)
- Στάδιο I
- Στάδιο II
- Στάδιο III
- Στάδιο IV
Ο τρόπος με τον οποίο σταδιοποιείται ο καρκίνος του υποφάρυγγα είναι πολύπλοκος και εξαρτάται από τον αριθμό των διηθημένων τραχηλικών λεμφαδένων, το μέγεθος και την τοπική επέκταση της πρωτοπαθούς εστίας και εάν έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.
Η διαδικασία που χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος ονομάζεται σταδιοποίηση. Η σταδιοποίηση καθοδηγεί τη λήψη αποφάσεων και τη θεραπεία.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι με τους οποίους ο καρκίνος εξαπλώνεται στο σώμα.
Ο καρκίνος μπορεί να εξαπλωθεί μέσω συνέχειας ιστού, μεσω του λεμφικού συστήματος και αιματογενώς:
- Συνέχεια Ιστού. Ο καρκίνος εξαπλώνεται από το μέρος όπου ξεκίνησε σε κοντινές περιοχές.
- Λεμφικό σύστημα. Ο καρκίνος εξαπλώνεται στους λεμφαδένες (στον λαιμό στην περίπτωση του καρκίνου του στόματος).
- Αιματογενώς. Ο καρκίνος εξαπλώνεται από το μέρος όπου ξεκίνησε με την είσοδό του στα αιμοφόρα αγγεία. Ο καρκίνος ταξιδεύει μέσω των αιμοφόρων αγγείων σε άλλα μέρη του σώματος (απομακρυσμένες μεταστάσεις).
Όταν ο καρκίνος εξαπλώνεται σε άλλο μέρος του σώματος, αυτό ονομάζεται μετάσταση.
Θεραπεία
- Ο λάρυγγας είναι το όργανο της αναπνοής και της φωνής. Για αυτό το λόγο, πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια διατήρησής του, εαν αυτό είναι δυνατόν.
- Η χειρουργική επέμβαση επιφυλάσσεται είτε για πολύ πρώιμους καρκίνους του λάρυγγα (εκτομή με λέιζερ) είτε για πολύ προχωρημένους καρκίνους που διηθούν τον χόνδρο του λάρυγγα.
- Για προχωρημένους καρκίνους του λάρυγγα ή για καρκίνους που υποτροπιάζουν μετά από ακτινοθεραπεία, η χειρουργική επέμβαση εκλογής ονομάζεται λαρυγγεκτομή. Αυτή αφαιρεί τον λάρυγγα και οδηγεί σε μόνιμη τραχεοστομία.
- Εάν ο καρκίνος του λάρυγγα έχει εξαπλωθεί έξω από το λάρυγγα προς τον υποφάρυγγα, η χειρουργική επέμβαση εκλογής ονομάζεται φαρυγγολαρυγγεκτομή. Αυτή αφαιρεί το λάρυγγα και το τμήμα του υποφάρυγγα που περιέχει τον καρκίνο και συχνά απαιτεί αποκατάσταση του ελλείματος με ελεύθερους μικροαγγειακούς κρημνούς
- Η ακτινοθεραπεία με ή χωρίς χημειοθεραπεία είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής για τους καρκίνους του λάρυγγα που δεν διηθούν τον χόνδρο του λάρυγγα.
- Η εκτομή με λέιζερ και η ακτινοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματικές για τους πρώιμους καρκίνους του λάρυγγα, αλλά η ποιότητα της φωνής μετά τη θεραπεία με λέιζερ μπορεί να είναι υποδεέστερη.
- Η διασωστική χειρουργική προσφέρεται όταν ο καρκίνος είναι μεγάλος, έχει εξαπλωθεί πολύ, ή έχει υποτροπιάσει μετά από ακτινοθεραπεία.
Η θεραπεία εξαρτάται από την περιοχή, το στάδιο και τον τύπο του καρκίνου του λάρυγγα, καθώς και από τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Οι ασθενείς με καρκίνο του στόματος πρέπει να αντιμετωπίζονται από μια εξειδικευμένη ομάδα με εμπειρία στη θεραπεία του καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.
Θεραπευτικές Επιλογές
- Χειρουργική επέμβαση (προσφέρεται από χειρουργούς με εμπειρία σε TOLS ή TORS)
- Ακτινοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία (μόνο σε επιλεγμένες περιπτώσεις και ως συμπληρωματική της ραδιοθεραπείας)
- Η θεραπεία για τον καρκίνο του λάρυγγα δύσκολη, πολύπλοκη και έχει μακροχρόνιες συνέπειες.
- Ενδεχομένως να χρειαστούν εξετάσεις μακροχρόνιας παρακολούθησης.
Οι ασθενείς με καρκίνο του λάρυγγα πρέπει να αντιμετωπίζονται από μια εξειδικευμένη ομάδα με εμπειρία στη θεραπεία του καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.
Ο ειδικός χειρουργός κεφαλής & τραχήλου, ο οποίος θα καθοδηγήσει την ομάδα για εσάς, θα ηγηθεί της θεραπείας σας. Το στόμα, ο λαιμός και το πρόσωπο είναι ζωτικές περιοχές για την μάσηση, την κατάποση, την ομιλία, την ομορφιά/αισθητική και τη ψυχολογία. Το πρόσωπο είναι το κέντρο και ο καθρέπτης της ψυχής Απαιτείται ομαδική προσέγγιση για να αντιμετωπιστούν οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας.
Η ομάδα περιλαμβάνει συνήθως:
- Χειρουργό κεφαλής & τραχήλου (εκτομή του όγκου και αποκατάσταση των χειρουργικών ελλειμάτων)
- Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος
- Λογοθεραπευτής
- Διαιτολόγος
- Ιστοπαθολόγος
- Ακτινολόγος
- Ειδική Νοσοκόμα (Cancer Nurse Specialist)
Χειρουργικές Τεχνικές
Η χειρουργική έχει θέση στην αντιμετώπιση του καρκίνου του λάρυγγα όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις που έχουν συζητηθεί προηγουμένως.
- TOLS ή TORS εκτομή της πρωτοπαθούς εστίας: Με αυτήν την τεχνική, ο χειρουργός θα χρησιμοποιήσει λέιζερ ή ρομπότ για την αφαίρεση του καρκίνου από περιοχές στις οποίες η πρόσβαση είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πρόκειται για δύσκολες τεχνικές που απαιτούν εκτενή εκπαίδευση και δεξιότητα, αλλά έχουν χαμηλή νοσηρότητα και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται αποκατάσταση του χειρουργικού ελλείμματος. Υποστηρίζεται ότι αυτές οι τεχνικές οδηγούν σε καλύτερη κατάποση σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους θεραπείας. Αυτές οι τεχνικές προσφέρονται στους ασθενείς με πολύ μικρούς πρώιμους όγκους του λάρυγγα.
- Λαρυγγεκτομή: Μια επέμβαση για την αφαίρεση του λάρυγγα όταν ο καρκίνος έχει διηθήσει τον χόνδρο του λάρυγγα ή όταν ο καρκίνος υποτροπιάζει μετά από ακτινοθεραπεία.
- Επεμβάσεις μερικής λαρυγγεκτομής: Μια ποικιλία χειρουργικών επεμβάσεων που αφαιρούν μέρη του λάρυγγα – έχουν κυρίως ιστορική αξία καθώς με τις πρόσφατες εξελίξεις στη ακτινοθεραπεία, τη ρομποτική χειρουργική και τη χειρουργική με λέιζερ δεν χρησιμοποιούνται πλέον.
- Τραχηλικός λεμφαδενικός καθαρισμός : Αφαίρεση των λεμφαδένων στον λαιμό. Αυτό γίνεται όταν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί ή έχει υψηλή πιθανότητα να έχει εξαπλωθεί σε μικροσκοπικό επίπεδο. Η επέμβαση αυτή παρέχει επίσης πρόσβαση στα αιμοφόρα αγγεία του τραχήλου που θα χρησιμοποιηθούν σαν δότρια αγγεία για τη μικροαγγειακή αποκατάσταση με ελεύθερους κρημνούς.
- Αποκατάσταση: Σε περιπτώσεις όπου ο καρκίνος του λάρυγγα έχει επεκταθεί στον υποφάρυγγα, πραγματοποιείται διαδικασία που ονομάζεται φαρυγγολαρυγγεκτομή. Αυτή αφαιρεί το λάρυγγα και το τμήμα του υποφάρυγγα που περιέχει τον καρκίνο και συχνά απαιτεί αποκατάσταση του ελλείματος με ελεύθερους μικροαγγειακούς κρημνούς. Ο ασθενής έχει μόνιμη τραχειοστομία που θα επιτρέπει ασφαλή αναπνοή και, εάν είναι δυνατό, θα τοποθετηθεί βαλβίδα ομιλίας. Πιθανότατα θα χρειαστεί αποκατάσταση του χειρουργικού ελλείματος του φάρυγγά, και ο χειρουργός σας θα συζητήσει μαζί σας τις επιλογές χειρουργικής αποκατάστασης. Αυτό είναι ένα υψηλά απαιτητικό και πολύ σημαντικό μέρος της θεραπείας του καρκίνου. Το έλλειμμα που δημιουργείται από την αφαίρεση του όγκου πρέπει να αποκατασταθεί ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή εμφάνιση και η λειτουργία και να μειωθεί ο κίνδυνος πιθανών παρενεργειών και επιπλοκών. Η κορυφαία μορφή αποκατάστασης είναι η χρήση μικροαγγειακών ελεύθερων κρημνών (ο χειρουργός παίρνει ιστό – δέρμα, μυς, οστό – από άλλα μέρη του σώματος των ασθενών, διατηρώντας τα αιμοφόρα αγγεία. Ακολούθως τα αιμοφόρα αγγεία του κρημνού ενώνονται με μικροαγγειακές χειρουργικές τεχνικές με δότρια αγγεία στο λαιμό του ασθενούς. Αυτό ονομάζεται μικροαγγειακή χειρουργική και γίνεται με τη βοήθεια μικροσκοπίου). Αυτού του είδους η θεραπεία πρέπει να είναι το ελάχιστο που θα αναμένατε από τον εξειδικευμένο χειρουργό κεφαλής & τραχήλου.
Ακτινοθεραπεία
Η ακτινοθεραπεία είναι ένας τρόπος θεραπείας του καρκίνου που χρησιμοποιεί ακτινοβολία υψηλής ενέργειας για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα ή να τα εμποδίσει από τον αναπαραγωγή. Για τους καρκίνους του λάρυγγα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ως μονοθεραπεία για τη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (δείτε παραπάνω). Μερικές φορές η ακτινοθεραπεία δίνεται μετά τη χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με συγκεκριμένες ενδείξεις, και ονομάζεται υποστηρικτική (adjuvant). Περιστασιακά, στην περίπτωση διηθημένων χειρουργικών ορίων εκτομής ή εάν υπάρχουν λεμφαδένες τραχήλου με εξωκαπσική διήθηση/εξάπλωση (ECS), θα δοθεί ακτινοθεραπεία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας.
Συνέπειες Θεραπείας
Η θεραπεία του καρκίνου του στόματος είναι δύσκολη και μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα παρενέργειες που θα αλλάξουν τη ζωή σας. Ο εξειδικευμένος χειρουργός κεφαλής & τραχήλου που σας παρακολουθεί θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτές τις παρενέργειες όποτε είναι δυνατόν
- Ξηροστομία
- Δυσκολίες στην ομιλία
- Δυσκολίες στον κατάποση (ενδεχομένως να απαιτηθεί διατροφικός σωλήνας)
- Αλλαγές στην εμφάνιση
- Απώλεια βάρους
- Λοίμωξη
- Λεμφοίδημα
- Χρόνιος πόνος
- Οστεοακτινοονεκρωση (ORN)
- Δυσλειτουργία του ώμου
- Αλλαγές στη γεύση
- Υποτροπή του καρκίνου
- Μόνιμη τραχειοστομία
- Βαλβίδα ομιλίας