Διαταραχές της Κροταφογναθικής Άρθρωσης (ΚΓΔ)
Επισκόπηση
Η κροταφογναθική άρθρωση είναι ο σύνδεσμος μεταξύ της κάτω γνάθου και της βάσεως του κρανίου. Υπάρχει μία κροταφογναθική άρθρωση σε κάθε πλευρά.
Οι διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης μπορούν να προκαλέσουν πόνο στην άρθρωση και στους μύες που ελέγχουν την κίνηση του γνάθου.
Οι αιτίες των διαταραχών της κροταφογναθικής άρθρωσης μπορεί να είναι πολλές. Συνήθως, δεν υπάρχει μια σαφής αιτία για τα συμπτώματα (ιδιοπαθής). Προηγούμενο τραύμα στην γνάθο (ιδίως στον κόνδυλο) ή αρθρίτιδα μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης. Ο βρυγμός (σφίξιμο/τρίξιμο των δοντιών) έχει συνδεθεί με παθολογία της κροταφογναθικής άρθρωσης, αν και η σύνδεση αυτή αμφισβητείται.
Η διαταραχή της κροταφογναθικής άρθρωσης είναι μια χρόνια κατάσταση, με επεισόδια πόνου και δυσλειτουργίας, ακολουθούμενα από μεγάλα διαστήματα χωρίς συμπτώματα. Συνήθως, η κατάσταση μπορεί να διαχειριστεί συντηρητικά, με μη χειρουργικές θεραπείες. Ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις προσφέρονται σε επιλεγμένες περιπτώσεις, συνήθως αυτές που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική αντιμετώπιση.
Συμπτώματα
- Πόνος στην γνάθο κατά τη διάρκεια του φαγητού, η/και της ομιλίας.
- Πόνος γύρω από την κροταφογναθική άρθρωση και τους μασητήριους μύες.
- Πόνος στο πρόσωπο.
- Κλικ ή κλείδωμα της άρθρωσης, που καθιστά δύσκολο το άνοιγμα ή το κλείσιμο του στόματος.
- Κεφαλαλγίες, πονοκέφαλος τύπου τάσης, πόνος που αντανακλά γύρω από το αυτί ή/και το λαιμό.
- Ιστορικό βρυγμού των δοντιών.
Αιτιολογία
Η κροταφογναθική άρθρωση συνδέει την κάτω γνάθο με την βάση του κρανίου. Τα οστικά μέρη της άρθρωσης είναι επικαλυμμένα με χόνδρο και χωρίζονται από ένα διάρθριο δίσκο, που επιτρέπει την ομαλή ολίσθηση της άρθρωσης. Προφανώς, οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να βλάψει το δίσκο ή την αρθρική επιφάνεια (τραύμα, αρθρίτιδα) μπορεί να προκαλέσει διαtταραχή της κροταφογναθικής άρθρωσης. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αιτία της διαταραχής της κροταφογναθικής άρθρωσης δεν είναι σαφής.
Παράγοντες κινδύνου
- Αρθρίτιδα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα)
- Προηγούμενο τραύμα
- Βρυγμός των δοντιών
Κλινική Εξέταση
Ο Στοματικός & Γναθοπροσωπικός Χειρουργός OMFS θα ελέγξει πόσο πολύ μπορείτε να ανοίξετε το στόμα σας και θα καταγράψει οποιαδήποτε απόκλιση, πόνο, κλικ ή κλείδωμα κατά τη διάρκεια των κινήσεων του στόματός σας. Θα εξετάσει την άρθρωση και τους μασητήριους μύες για πόνο και σφίξιμο. Θα εξετάσει την οδοντική σύγκλειση και θα ελέγξει για ενδείξεις βρυγμού των δοντιών.
Διαγνωστικές Εξετάσεις
Οι απλές ακτινογραφίες δεν έχουν ρόλο στις διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης, αλλά χρησιμοποιούνται συχνά για να αποκλειστεί μη εμφανής οστική ή οδοντική παθολογία. Η εξέταση εκλογής είναι η μαγνητική τομογραφία της άρθρωσής (MRI) η οποία θα αναδείξει οποιαδήποτε παθολογία του δίσκου ή των μαλακών ιστών της άρθρωσης.
Θεραπεία
Πολλές φορές, τα συμπτώματα είναι τόσο ελαφρά που δεν χρειάζεται θεραπεία πέραν αναλγησίας. Το πιο σημαντικό βήμα στη διαχείριση αυτής της διαταραχής είναι η κατανόηση και η αποδοχή από τον ασθενή ότι είναι μια χρόνια κατάσταση, συχνά χωρίς σαφή αιτία και χωρίς οριστική θεραπεία. Είναι μια διαταραχή που «αντιμετωπίζεται» χωρίς να μπορεί πάντα να θεραπευθεί πλήρως. Ο στόχος είναι να καθίστανται τα ασυμπτωματικά διαστήματα μακρύτερα και τα διαστήματα πόνου λιγότερα και ελεγχόμενα. Αυτή η διαταραχή καθιστά τον ασθενή μέρος της θεραπείας’ αυτό ονομάζεται α βιοανάδραση – συμπεριφοριολογική θεραπεία .
Ασκήσεις – Φυσιοθεραπεία για την γνάθο
- Ανάπαυση της άρθρωσης και των μασητήριων μυών: Αποφύγετε την έντονη χρήση της άρθρωσης, προτιμήστε μαλακή διατροφή, κόψτε το σκληρό φαγητό (π.χ. μήλα) σε μικρά κομμάτια και τρώτε αργά και για περισσότερο χρόνο, μην μασάτε τσίχλα ή μαστίχα, μην δαγκώνετε τα νύχια σας, υποστηρίξτε το γνάθο σας με το χέρι σας όταν χασμουριέστε. Ο χειρουργός σας θα σας εξηγήσει με λεπτομέρεια την διαταραχή και θα σας δώσει λεπτομερείς οδηγίες για τις ασκήσεις.
- Συγκεκριμένες ασκήσεις: Όπως σε κάθε άλλο πρόβλημα αρθρώσεων στο σώμα, η εκτέλεση ασκήσεων μπορεί να βοηθήσει. Ο χειρουργός σας θα σας δείξει πώς να κάνετε ασκήσεις και/ή θα σας παραπέμψει για φυσιοθεραπεία.
Φάρμακα
- Παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη: Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως το ιβουπροφέν (NSAIDs) είναι πολύ χρήσιμα σε αυτή την διαταραχή. Τα NSAIDs που εφαρμόζονται τοπικά, όπως η κρέμα Voltarol, μπορούν να δράσουν γρήγορα και να μειώσουν τον πόνο.
- Αντικαταθλιπτικά: Φάρμακα όπως η αμιτριπτυλίνη, που χρησιμοποιούνται κυρίως για την κατάθλιψη, έχουν αναλγητική επίδραση και συνήθως συνταγογραφούνται στη διαταραχή της κροταφογναθικής άρθρωσης.
Μη χειρουργικές θεραπείες
- Νάρθηκες: Ο χειρουργός σας θα ενημερώσει τον οδοντίατρό σας για να κατασκευάσει ένα μαλακό νάρθηκα που θα φοράτε στα κάτω δόντια σας. Ορισμένοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν τη συσκευή, και η φιλοσοφία γύρω από τη χρήση της είναι η ανακούφιση της τάσης των μυών γύρω από την άρθρωση. Δυστυχώς, οι νάρθηκες δεν είναι αποτελεσματικοί για όλους τους ασθενείς.
Επεμβατικές και χειρουργικές θεραπείες
- Αρθροκέντηση: Αυτή είναι μια ελάχιστα επεμβατική μεθοδος που περιλαμβάνει την εισαγωγή δύο βελόνων στην άρθρωση, ώστε να μπορεί να γίνει πλύση της κροταφογναθικής άρθρωσης και να εκχυθούν φάρμακα (όπως στεροειδή) στον αρθρικό χώρο.
- Ενέσεις Botox: Η ένεση Botox τύπου A στους μασητήριους μύες της γνάθου έχει δείξει ότι ανακουφίζει τον πόνο στις διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης. Αυτή είναι μια πολύ εύκολη τεχνική με ελάχιστο κίνδυνο επιπλοκών και είναι πλήρως αναστρέψιμη, καθώς η δράση του Botox εξαφανίζεται σταδιακά σε 3-4 μήνες. Οι ενέσεις μπορούν επίσης να εξαλείψουν τις κεφαλαλγίες που προκύπτουν από το σφίξιμο των δοντιών (βρυγμός) και, σε περιπτώσεις σοβαρού άγχους, μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα κλειδώματος της άρθρωσης.
Πώς λειτουργεί το Botox στις διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης;
Το Botox μειώνει τον σπασμό των μασητήριων μυών που είναι συνδεδεμένοι με την άρθρωση. Η τάση των μυών μπορεί να οδηγήσει σε βρυγμό (σφίξιμο των δοντιών) και πόνο, επομένως, η μείωση της δράσης τους μπορεί να είναι ωφέλιμη για αυτά τα συμπτώματα. Οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν βελτίωση εντός μίας ή δύο ημερών, αν και μπορεί να χρειαστεί μέχρι μία εβδομάδα για την πλήρη εκδήλωση της δράσης του. Ενδεχομένως, η θεραπεία να μην λειτουργήσει, αν η αιτία της διαταραχής δεν σχετίζεται με τους μύες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ένεση Botox μπορεί να είναι διαγνωστική.
Πού θα γίνει η ένεση Botox;
Συνήθως το Botox ενίεται στους μασητήρες και στους κροταφίτες μύες. Σπάνια, οι πτερυγοειδείς μύες μπορεί να ενεθούν, αλλά η πρόσβαση είναι πιο δύσκολη. Η θεραπεία συνήθως ολοκληρώνεται εντός 10-30 λεπτών.
Κίνδυνοι των ενέσεων Botox για τη διαταραχή της κροταφογναθικής άρθρωσης
Όπως με κάθε επέμβαση, υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι και παρενέργειες, αλλά στην περίπτωση της της κροταφογναθικής άρθρωσης αυτοί είναι προσωρινοί και σπάνιοι. Οι πιο συνηθισμένες αναφερόμενες παρενέργειες της θεραπείας Botox είναι πονοκέφαλοι, σύνδρομο γρίπης, πόνος και ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης, και ναυτία. Ενδεχομένως να υπάρξει και μώλωπας στο σημείο της ένεσης. Ένας άλλος περιορισμός των ενέσεων Botox για τη θεραπεία της διαταραχής της κροταφογναθικής άρθρωσης είναι η πιθανότητα δημιουργίας αντισωμάτων που θα καταστήσουν τις ενέσεις λιγότερο αποτελεσματικές με την πάροδο του χρόνου. Οι ενέσεις με Botox πρέπει να αποφεύγονται κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό.
- Αρθροσκόπηση της κροταφογναθικής άρθρωσης: Η αρθροσκόπηση μπορεί να είναι ταυτόχρονα διαγνωστική και θεραπευτική. Όπως και με κάθε άλλη άρθρωση, χρησιμοποιείται ένα αρθροσκόπιο (όργανο παρόμοιο με κάμερα), για να εξετάσει και να καθοδηγήσει τα χειρουργικά μικροεργαλεία. Οι ενδείξεις αρθροσκόπησης της κροταφογναθικής άρθρωσης είναι περιορισμένες.
- Κονδυλεκτομή: Αυτή η χειρουργική επέμβαση αντιμετωπίζει κάποιες από τις αιτίες της διαταραχής της κροταφογναθικής άρθρωσης, αφαιρώντας ένα μέρος της οστικής επιφάνειας της άρθρωσης (το κεφάλι του κονδύλου της γνάθου). Αυτή η επέμβαση μπορεί να είναι χρήσιμη για περιπτώσεις που προκαλούν πόνο και κλείδωμα.
- Εκτομή του πρόσθιου ζυγωματικού αρθρικού φύματος: Αυτή η επέμβαση αφαιρεί το ζυγωματικό αρθρικό φύμα που βρίσκεται μπροστά από την άρθρωση. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις κλειδώματος ή επαναλαμβανόμενου εξαρθρήματος.
- Ανοικτή Χειρουργική της κροταφογναθικής άρθρωσης: Αυτό αφορά σε γκάμα χειρουργικών επεμβάσεων για περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται σε καμία άλλη θεραπεία και στοχεύει στο να επισκευάσει ή να αντικαταστήσει την άρθρωση (ολική αρθροπλαστική). Περιστασιακά, ο δίσκος μπορεί να αφαιρεθεί (εάν καταστραφεί) και μπορεί να τοποθετηθεί μια λιπώδες μόσχευμα από την κοιλιά σας. Οι ανοικτές χειρουργικές επεμβάσεις της κροταφογναθικής άρθρωσης έχουν κινδύνους, και ο χειρουργός σας θα συζητήσει λεπτομερώς τις ενδείξεις και τις πιθανές επιπλοκές.
- Ολική αντικατάσταση της άρθρωσης
Εναλλακτική ιατρική
Περιστασιακά, εναλλακτικές θεραπείες έχουν δείξει ωφέλεια στις διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης αλλά η επιστημονική τεκμηρίωση αυτών των θεραπειών είναι περιορισμένη.
- Βελονισμός
- Τεχνικές χαλάρωσης
- Βιοανάδραση
Useful links